W sobotę, 20 listopada 2021 o godz. 10:00, w Archikatedrze Chrystusa Króla w Katowicach odbędzie się beatyfikacja ks. Jana Franciszka Machy, śląskiego kapłana i męczennika II wojny światowej. Mszy św. kanonizacyjnej przewodniczyć będzie papieski delegat, kard. Marcello Semeraro, prefekt watykańskiej Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. Na zewnątrz został ustawiony ekran, gdzie będzie wyświetlana transmisja z mszy.
Kim był ksiądz Jan Macha?
Ksiądz Jan Macha poniósł śmierć męczeńską 3 grudnia 1942 r. „Nie rozpaczajcie! Wszystko będzie dobrze” - pocieszał bliskich w swoim pożegnalnym liście z więzienia. - Bez jednego drzewa las lasem zostanie. Bez jednej jaskółki wiosna też zawita, a bez jednego człowieka świat się nie zawali”. Ten niezwykły człowiek, który potrafił zdobyć się na tak pogodne słowa zaledwie kilka godzin przed własną egzekucją, 20 listopada 2021 r. zostaje beatyfikowany.
Poznajmy 10 ważnych miejsc z życia księdza Jana Machy:
1. Przyszedł na świat w Chorzowie, którego nie nazywano wtedy jeszcze Chorzowem Starym, bo był wsią sąsiadującą z o wiele młodszym odeń miastem Königshütte. Jan Macha urodził się 18 stycznia 1914 r. Wieś Chorzów włączono (wraz z Nowymi Hajdukami) do Królewskiej Huty w 1934 r. Dotychczasowy Chorzów dał jej swoją nazwę, sam od tego czasu nazywając się Chorzowem Starym. Rodzinny dom Machów przetrwał tam do dziś. Stoi przy ulicy Bożogrobców pod numerem 44.
2. Ojciec Jana, Paweł Macha, główny żywiciel tradycyjnej, licznej śląskiej rodziny (Machowie mieli sześcioro dzieci, choć jedna z córek zmarła w dzieciństwie, druga narodziła się martwa), pracował w Hucie Królewskiej (przed włączeniem części Górnego Śląska do Polski w 1922 r. - Königshütte). Wielki, nowoczesny w tamtych czasach zakład przemysłowy dał nazwę założonej przy nim kolonii robotniczej, która z czasem rozrosła się w duże miasto. Königshütte jeszcze przed 1922 r. bywała przez Ślązaków ducha polskiego nazywana Królewską Hutą.
3. Jan Franciszek Macha przyjął sakrament chrztu w kościele parafialnym św. Marii Magdaleny. Świątynia ta została zbudowana pod koniec XIX wieku i nie jest najstarszym kościołem w obecnym Chorzowie. Ale nie jest to też pierwsza świątynia w tym miejscu. Przedtem wznosiło się tam już pięć kościołów, a historia chrześcijańskiego kultu w tym miejscu sięga średniowiecza.
4. Od 1924 r. Jan Macha uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Klasycznego imienia Odrowążów w Królewskiej Hucie i tam też w 1933 r. zdał maturę. Tradycję tej polskiej szkoły podtrzymuje Uniwersyteckie I Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego w Chorzowie (choć w innym budynku, bo Gimnazjum Odrowążów mieściło się przy ul. Powstańców, wtedy Gimnazjalnej).
5. Kościół św. Jadwigi Śląskiej w Chorzowie. To tutaj odbyło się bierzmowanie Jana Machy (na którym przyjął trzecie imię - Stanisław). Sakramentu udzielił mu ks. August Hlond jako administrator apostolski. Diecezja katowicka jeszcze wówczas nie istniała. W 1922 r. Watykan ustanowił Administrację Apostolską dla Śląska Polskiego, ale diecezja powstała dopiero w 1925 r. Jej pierwszym biskupem był właśnie August Hlond, późniejszy prymas Polski.
6. Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach. Tu Jan Macha przyjął w 1939 r. święcenia kapłańskie. W Katowicach nie było jeszcze wtedy seminarium, przyszły kapłan kształcił się i formował w Śląskim Seminarium Duchownym w Krakowie, studiując też na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na księdza wyświęcił go kolejny już biskup katowicki, Stanisław Adamski. A nastąpiło to w kościele Piotra i Pawła, ponieważ katowicka katedra dopiero powstawała i neogotycka świątynia przy ul. Mikołowskiej pełniła jej funkcję.
7. Stary Dworzec w Katowicach. Podczas niemieckiej okupacji ks. Macha, pełniąc posługę kapłańską jako wikary parafii św. Józefa w Rudzie, zaangażował się w działalność charytatywną i patriotyczną. Został zatrzymany przez funkcjonariuszy gestapo we wrześniu 1941 r. na peronie kolejowym dworca w Katowicach. Ten zabytkowy obiekt, choć utracił już swoją dawną funkcję, jest milczącym świadkiem wielu wydarzeń historii Katowic, w tym tak tragicznych w skutkach, jak aresztowanie Jana Machy.
8. Więzienie policyjne (Ersatz-Polizei Gefängnis) w Mysłowicach. Miejsce osadzenia księdza Machy, przesłuchiwania go i torturowania przez gestapowców.
9. Przerażające narzędzie egzekucji przez ścięcie - gilotyna z katowickiego więzienia przy ul. Mikołowskiej, na której zginął ksiądz Macha i wielu innych polskich patriotów, istnieje do dziś. Zachowana po II wojnie światowej, jest obecnie eksponowana w Muzeum Śląskim.
10. Nie są dokładnie znane losy ciała Jana Machy. Prawdopodobnie po egzekucji 3 grudnia 1942 r. pomocnicy kata umieścili je w drewnianej skrzyni, gdyż tak standardowo czyniono ze zwłokami ściętych ofiar. Prowizoryczne trumny ładowano na ciężarówki, które wywoziły je w znane tylko wtajemniczonym miejsce. Od końca 1942 r. tym miejscem był niemiecki obóz koncentracyjny w Oświęcimiu i to chyba w którymś z pieców jego krematorium ciało ks. Machy zostało spopielone. Symboliczny grób błogosławionego kapłana-męczennika można nawiedzić na starym cmentarzu parafialnym św. Marii Magdaleny w jego rodzinnym Chorzowie Starym.
